БÐЯЧУУДЫРIQ ЯДУУСЫÐÐ¥ÐÐС Ó¨ÐДӨРБÐЙДÐГ
Харин К.Ð¥Ð°Ð¹ÐµÑ Ð½Ð°Ñ€Ñ‹Ð½ Ñудалгаагаар оюуны чадвар аливааг Ñуралцах цогц чадвар болох нь харагдÑан байна. ПрофеÑÑор Гарднер, Фелдман нар тархины vйл ажиллагаа нь алдагдÑан болон гайхмаар өндөр оюуны чадвартай вундеркинд Ñ…vмvvÑийг Ñудалж, оюуны чадвар нь ганц биш олон төрөлтÑй болохыг тогтоожÑÑ. Харин Монгол УлÑын Оюуны Чадварын IQ төвийн Ñудлаачдын Ñ…vÑ€ÑÑнд оюун ухааныг 10 орчим төрөлтÑй / олон талт оюун ухаан гÑж нÑрлÑдÑг/ Ñ…ÑмÑÑн vзÑж байна. Лондоны "ТаймÑ" ÑÑтгvvл Ñудалгаа Ñвуулахад оюуны чадвар ба Ñд баÑлгийн хооронд маш нÑгт холбоо байгааг тогтоожÑÑ. БаÑчуудын IQ нь ÑдууÑын IQ-ÑÑÑ Ñ…Ð°Ð¼Ð°Ð°Ð³vй өндөр байв.
ПрофеÑÑор Ричард Линн, Тату Ванханен нарын Ñудалгаагаар тухайн орны иргÑдийн IQ дÑÑшлÑÑ… туÑам амьдралын Ñ‚vвшин нь нÑмÑгддÑг нь нотлогдов. ТÑд "Оюуны чадвар гÑдÑг нь аливаа vндÑÑтний аж амьдралын Ñ‚vвшинд нөлөөлдөг, бие дааÑан, хамгийн том Ñ…vчин зvйл юм" гÑжÑÑ. ÐÐ½Ñ ÑÑƒÐ´Ð°Ð»Ð³Ð°Ð°Ð½Ð°Ð°Ñ Ñ…Ð¾Ð¹Ñˆ хөгжилтÑй орны заÑгийн газар, төрийн Ñ‚Ñргvvнvvд оюуны хөгжил Ñ…Ð°Ð¼Ð³Ð°Ð°Ñ Ñ‡ÑƒÑ…Ð°Ð», IQ-гÑÑ Ó©Ñгөцгөөе гÑж уриалах болÑон юм.
ОЮУРУХÐÐРӨВЛӨГДӨХ Ч ОРЧÐЫ ÐӨЛӨӨГӨӨРӨӨРЧЛӨГДӨÐÓ¨
Германы ÑÑтгÑл Ñудлаач Хане Юрген Ðйзенк, Калифорны их Ñургуулийн Ðртур ЖенÑÑн, Харвардын их Ñургуулийн Ð .Ж.ХернÑтайн нар Ñ…vний оюуны чадвар IQ нь 80 хувь өвлөгдөж, 20 хувь нь орчны нөлөөгөөр төлөвшинө гÑж vзжÑÑ. ГÑхдÑÑ Ñvvлийн vед Ñудлаачид оюун ухааны өвлөгдөх болон орчны нөлөөний талаар маргахаа багаÑгаж, оюуны чадвар дор хаÑж 66,6 хувь удамшиж, 33,3 хувь нь Ð¾Ñ€Ñ‡Ð½Ð¾Ð¾Ñ Ñ…Ð°Ð¼Ð°Ð°Ñ€Ð½Ð° гÑÑÑн жишиг дÑÑÑ€ тогтоод байна.
Ð½Ñ Ð±Ð¾Ð» оюуны өвлөгдөх чадвар нь орчны Ð½Ó©Ð»Ó©Ó©Ð½Ó©Ó©Ñ Ñ…Ð¾Ñ‘Ñ€ дахин их гÑÑÑн vг юм. Өрх гÑрийн оюуны чадамж-IQ Ñ…vний хөгжилд маш чухал. Оюунлаг гÑÑ€ бvлÑÑÑ Ð¾ÑŽÑƒÐ½Ð»Ð°Ð³ Ñ…vvÑ…Ñд төрөн гарах нь илvv магадлалтай. Сул орчин Ñул Ñ…vvÑ…Ñд бий болгодог. Ð .ХернÑтайн, Ч.Мюррей нар "...Өндөр IQ-Ñ‚Ñй Ñ…vvхдvvд Ñайн Ñуралцдаг төдийгvй их Ñургуулиа төгөөөд шинжлÑÑ… ухааны Ñалбарт ажиллавал Ñрдмийн өндөр зÑÑ€Ñг Ñ…vртÑж, зÑвÑÑгт Ñ…vчинд өндөр албан тушаалд очиж, бизнеÑийн Ñалбарт менежер, компанийн ÑзÑн болж, их орлоготой байдаг.
Харин Ð´ÑƒÐ½Ð´Ð¶Ð°Ð°Ñ Ð´Ð¾Ð¾Ð³ÑƒÑƒÑ€ IQ-Ñ‚Ñй Ñ…vvхдvvд Ñургуулиа дутуу хаÑж, гÑÑ€ бvл Ñалж, бугач Ñ…vvÑ…Ñд төрvvлж, ажилгvй болж, Ñ‚ÑтгÑмжÑÑÑ€ амьдрах нь цөөнгvй байдаг" гÑжÑÑ. Ðжлын байрны IQ ч нийгмийн хөгжилд нөлөөтÑй. Харьцангуй өндөр IQ шаардах ажилд доогуур IQ-Ñ‚Ñй Ñ…vнийг авах нь аÑуудлыг шийдÑÑ… биш Ñ…vндрvvлдÑг.
Тархины Ñ…ÑмжÑÑ: Германы тархи Ñудлаач О.Ð¤Ð¾Ð³Ñ‚Ñ "...Ð¥ÑрвÑÑ Ð¸Ñ€ÑÑ… зуунд байгалийн онцгой vзÑгдÑл болохгvй юм бол Ñ…vн төрөлхтөн оюун ухааныг шvтнÑ. ТÑгвÑл монголчууд гарцаагvй Ñ‚ÑргуvлнÑ. Учир нь Ñ‚Ñдний тархи хамгийн том нь" гÑÑÑн дvгнÑлтийг гаргажÑÑ. Том Ñ‚Ð°Ñ€Ñ…Ð¸Ð½Ð°Ð°Ñ Ñ‚Ð¾Ð¼ ухаан гардаг гÑж vздÑг. Учир нь ÑÑ€vvл Ñ…vмvvÑийн хувьд тархины Ñ…ÑмжÑÑ Ð±Ð° оюун ухааны хооронд ÑтатиÑтик дунджаар тооцÑон ÑерÑг коррелÑц хамаарал байдаг. ÐÐ½Ñ Ð±Ð¾Ð» байгалийн хууль юм.
Ричард Лvнн, Тату Ванханен профеÑÑор нарын дÑлхийн 185 орны 178 жилийн /1820-1998 он/ Ñ‚vvÑ…Ñн материалд тулгуурлан одоогийн амьдран буй улÑ-vндÑÑтнvvдийн оюуны чадавхийг тооцож гаргаÑан бvÑ‚ÑÑлд".. .ДÑлхийн хамгийн өндөр оюуны чадавхтай орнууд азид, Ñ‚ÑÑ€ туÑмаа зvvн хойт азид байгаа. Тархиныхаа багтаамжаар ÑÐ½Ñ Ð±vÑ Ð½ÑƒÑ‚Ð³Ð¸Ð¹Ð½Ñ…Ð°Ð½ дÑлхийд Ñ‚ÑргvvлдÑг..." гÑÑÑн байна. Монгол ÑÑ€ Ñ…vний тархины дундаж Ñ…ÑмжÑÑ 1382 гр бол Ленинийх 1340 гр, Европын цагаан арьÑтаных 1330 гр, халуун орны Ñ…vмvvÑийнх 1280 гр байдгийг тогтоожÑÑ. Манай Ñудлаач М.Туул, Л.Лхагва, Л.СамбуупvÑ€Ñв нарын тогтооÑноор 17-39 наÑны монгол ÑÑ€ Ñ…vний тархи 1363 орчим грамм гÑÑÑн байдаг.
ХромоÑом: Ð§Ð¸Ð½Ð³Ð¸Ñ Ñ…Ð°Ð°Ð½Ñ‹ vÑ€ удмын талаар Ñ…Ñд Ñ…ÑдÑн Ñонирхолтой материал барууны Ñ…ÑвлÑлvvдÑд нийтлÑгджÑÑ. ОкÑфордын их Ñургуулийн голлох генетикч Брайан СайкÑын "Adam's Curse" номонд "Монголын ÑзÑн хаан Ð§Ð¸Ð½Ð³Ð¸Ñ 40 жилийн турш Ðзи тив даÑар маш олон ÑмÑгтÑйчvvдтÑй холбоотой байÑны нөлөөгөөр өнөөдөр Ñ‚vvний V ÑÑ€ хромоÑомыг дÑлхий дÑÑÑ€ дор хаÑж 16 ÑÐ°Ñ Ñ…vн Ñ‚ÑÑж Ñваа Ñ…ÑмÑÑн баталж байна. ÐдгÑÑÑ€ Ñ…vмvvÑ Ð·Ó©Ð²Ñ…Ó©Ð½ Ðзи тивд төдийгvй дÑлхийн олон оронд байна.
V хромоÑом нь ÑцгÑÑÑ Ñ…vvд уламжлагддаг бөгөөд Ðзи тивийн Ñнз бvрийн 16 газар Ð¾Ñ€Ð½Ð¾Ð¾Ñ Ñудлаачид ÑÑ€ÑгтÑй Ñ…vмvvÑийн ДÐК-ийн загварын шинжилгÑÑ Ñ…Ð¸Ð¹Ð¶, Ñ…vн амын найман хувь нь V хромоÑомтой байгааг илрvvлжÑÑ. Ð§Ð¸Ð½Ð³Ð¸Ñ Ð±Ð¾Ð»Ð¾Ð½ Ñ‚vvний цÑргvvд замдаа таарÑан ÑмÑгтÑйчvvдтÑй ÑекÑийн өргөн холбоо тогтоодог байж" Ñ…ÑмÑÑн бичжÑÑ. ТÑÑ€ÑÑÑ€ "Ð§Ð¸Ð½Ð³Ð¸Ñ Ñ…Ð°Ð°Ð½ бол Ñ…vн төрөлхтний Ñ‚vvхийн хамгийн амжилттай, Ðльфа ÑÑ€ Ñ…vн юм" Ñ…ÑмÑÑн дvгнÑлт хийжÑÑ (Грек цагаан толгойн Ñхний vÑгÑÑÑ€ англи Ñ…Ñл дÑÑÑ€ нÑгдvгÑÑÑ€ зÑргийн гÑÑÑн утгыг давхар илÑрхийлдÑг). ЧингиÑийн ген нь Ñупер-V төрөлд хамаарна Ñ…ÑмÑÑн генетикч vзÑж байна.
Өнөөдөр генетикчид, Ñудлаач нар Ð§Ð¸Ð½Ð³Ð¸Ñ Ñ…Ð°Ð°Ð½Ñ‹ ÑÐµÐºÑ Ð¸Ð´Ñвхжилийн давтамж ба хөвгvvд төрөлтийн хоорондын холбоо хамаарлыг Ñудалж, Ñагаад хөвгvvд олон төрÑний шалтгааныг хайж байна. ГÑрлÑлтийн Ñхний жилд гÑрлÑÑÑн хоÑууд ÑекÑийг илvv ихÑÑÑ€ хийдÑг байтал охидооÑоо хөвгvvд олон төрÑөн нь Ñонин.